کاوش موضوع عصبیت
صفحه اصلی
عصبیت
عصبیت (به انگلیسی: Asabiyyah) و (به عربی: عصبیة) مفهومی طرح شده از سوی ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن خلدون حضرمی مشهور به ابن خلدون (۱ رمضان ۷۳۲–۲۸ رمضان ۸۰۸ قمری برابر با ۲۷ می ۱۳۳۲–۱۷ مارس ۱۴۰۶ میلادی) تاریخنگار و جامعهشناس مسلمان تونسی است.
عصبیت احساس گروهی یا انسجام اجتماعی مفهومی از همبستگی اجتماعی با تأکید بر سازگاری، آگاهی گروهی، احساس هدف مشترک و انسجام گروهی است که در ابتدا در زمینه قبیلهگرایی و کلانگرایی مطرح بود.
عصبیت نه لزوماً بر اساس تعلقات عشایری است و نه خویشاوندی بلکه به فلسفه جمهوریخواهی کلاسیک شباهت دارد. در دوره مدرن، عموماً مشابه همبستگی است. با این حال، اغلب به صورت منفی همراه است زیرا گاهی میتواند بیانگر ملیگرایی یا حزبگرایی باشد یعنی وفاداری به گروه خود بدون توجه به شرایط.
این مفهوم در دوران پیش از اسلام مطرح بود ولی با مقدمه ابن خلدون رایج شد. در این کتاب، عصبیت به عنوان پیوند بنیادی جامعه بشری و نیروی محرکه اصلی تاریخ توصیف شده که تنها در شکل عشایری آن خالص است. ابن خلدون استدلال میکند «عصبیت» چرخهای و مستقیماً با ظهور و سقوط تمدنها مرتبط است: در آغاز یک تمدن، قوی است، با پیشرفت تمدن، میزان عصبیت کاهش مییابد و سپس جای خود را به تمدن با عصبیت قویتر از خودش میدهد.... بیشتر در ویکی پدیا